سکته مغزی یکی از عوامل اصلی مرگ و میر است. زمانیکه رگهای خونرسان به مغز بهر دلیلی پاره یا بسته شود، بافتهای مغز از اکسیژن و غذا محروم میشود و بعد از چند دقیقه سلولهای مغز شروع به مردن میکنند، در این وضعیت فرد دچار سکته مغزی (stroke) شدهاست. سکته مغزی، یک موقعیت اورژانس و فوریت پزشکی است. درمان سریع و بدون درنگ، تعیینکننده و حیاتی است. با انجام اقدامات سریع و زودهنگام میتوان آسیب و صدمه مغزی و نیز عوارض و عواقب بالقوه و محتملالوقوع را به حداقل رساند
انواع سکته مغزی عبارتند از
۱- سکته مغزی ایسکمیک:
اگر سرخرگی که خون را به مغز میرساند، بسته شود، این نوع سکته مغزی رخ میدهد. علل متعددی باعث بسته شدن رگ خونی میشوند، مثلا رسوب چربیها در شریانها (آترواسکلروز) باعث تشکیل لخته خونی میشود. گاهی اوقات، در اثر بینظمی ضربان قلب، یک لخته خونی در قلب ایجاد میشود. سپس این لخته خونی به جای دیگری از بدن میرود که در آنجا سرخرگ رساننده خون به مغز را میبندد.
۲- سکته مغزی هموراژیک:
وقتی یک رگ خونی در مغز پاره شود و باعث خونریزی در مغز شود، این نوع سکته رخ میدهد که آن هم دلایل متعددی دارد.
۳- حمله ایسکمیک گذرا:
در واقع یک سکته مغزی ناقص است که در اثر گرفتگی رگ خونی رخ میدهد. اگرچه حمله ایسکمی گذرا باعث آسیب دائمی مغز نمیشود، ولی باعث بروز علائم سکته مغزی میشود که چند دقیقه و یا حتی چند ساعت طول میکشند. شما به عنوان علامت سکته مغزی نباید از این حالت چشم پوشی کنید.
علایم سکته مغزی
در بیشتر افراد علایم سکته مغزی به سرعت و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از وقوع سکته خود را نشان میدهند. علایم هر سکته مغزی بستگی به قسمتی از مغز دارد که دچار گرفتاری شدهاست. این علایم امکان دارد شامل موارد زیر گردد:
۱-ضعف و کرختی صورت وبازوها یا پاها به خصوص در یک طرف بدن (همی پارزی)
۲-فلج صورت. بازو و پاها در همان طرف (همی پلژی)
۳-عدم تعادل و لنگ زدن (آتاکسی)
۴-اختلال در تکلم یا در درک کلام (دیس آرتری)
۵-اشکال در بلع (دیس فاژی)
۶-کرختی و سوزش قسمتهای بدن-اشکال در درک وضعیت و موقعیت (پارستزی)
۷-دو بینی-تاری دید یا از دست دادن بینایی به خصوص در یک چشم
۸-سردرد شدید و ناگهانی
۹-از دست دادن حافظه کوتاه مدت وطولانی مدت-اختلال در قضاوت
۱۰-سرگیجه بدون دلیل و سقوط ناگهانی
۱۱-بیاختیاری ادرار و مدفوع
۱۲-اشکال در پیدا کردن کلمات و فهمیدن آن چیزی که دیگران میگویند.
۱۳-عدم توانایی در انجام حرکات ظریف.
اگر سکته مغزی شدید باشد، قسمتهایی از مغز که کنترل تنفس و فشار خون را بر عهده دارند ممکن است گرفتار شده و یا اینکه ممکن است شخص به اغماء رفته و نتایج مرگباری را به دنبال داشته باشد.
مهمترین نشانههای سکته مغزی
علائم سکته مغزی بر اساس نوع سکته، محل بروز آن در مغز و شدت آن، مختلف هستند. مهمترین علائم سکته مغزی عبارتند از:
۱- تاری ناگهانی دید به خصوص در یک چشم
۲- احساس بیحسی یا فلج ناگهانی در یک طرف صورت و دست یا پای یک طرف بدن
۳- کاهش ناگهانی بینایی، قدرت بدن، تعادل بدن (به سختی راه رفتن)، قوای حسی، صحبت کردن و یا فهم صحبت دیگران
۴- سرگیجه ی بدون دلیل یا افتادن ناگهانی روی زمین
۵- سردرد ناگهانی و شدید بدون دلیل که فورا بعد از آن فرد بیهوش میشود (نشان دهنده سکته مغزی به علت خونریزی است).
۶- بیهوش شدن فرد
۷- به هم خوردن تعادل بدن به طور ناگهانی که احتمالا با حالت تهوع، استفراغ کردن، تب، سکسکه و یا قورت دادن غذاها به سختی همراه است.
اگر شما و یا کسی که پیش شماست، دچار هر یک از علائم سکته مغزی شد، باید سریعا خودتان را به پزشک برسانید (به اورژانس زنگ بزنید و یا کسی شما را به بیمارستان ببرد)، زیرا درمان فوری سکته مغزی باعث زنده ماندن فرد و بهبود سریع تر او میشود. برخی روشهای درمانی بایستی در طی ساعات اولیه بعد از شروع علائم سکته مغزی، انجام شوند. تأخیر در درمان سکته مغزی باعث مرگ فرد و یا معلولیت دائمی (مثل فلج شدن دست و پا) او میشود.
وقتی شما دچار علائم سکته مغزی میشوید، نشان میدهد خون کافی به مغز نمیرسد. آسیب ناشی از سکته مغزی میتواند موقتی و یا دائمی باشد، به عنوان مثال ممکن است دیگر نتوانید حرف بزنید و یا بعد از مدتی قدرت صحبت کردن شما بر گردد. ممکن است دچار فلج جزئی یا کامل در دستها و یا پاها شوید. مسئله مهم این است که وقتی دچار علائم سکته مغزی گشتید، هر چه سریع تر نزد پزشک بروید. شروع زودتر درمان باعث آسیب کمتر مغز میشود و کمتر دچار فلج دائمی میشوید.