رژیم غذایی افراد با فشار خون بالا

فشارخون

این مطلب پیش رو که توسط تحریریۀ “به اضافۀ سلامتی” تدوین شده برگرفته از گفتگوی رادیو سلامت با دکتر رازقی جهرمی متخصص تغذیه و رژیم درمانی عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در مورد رژیم غذایی برای افراد مبتلا به فشار خون بالا می باشد.

فشار خون بالا به مقادیر بالاتر از ۱۴۰ میلیمتر جیوه روی ۹۰ میلیمتر جیوه، یا ۱۴ روی ۹ در نظر گرفته می شود. البته در شرایطی از جمله کسانی که به بیماری های عروق قلب (کرنل قلب-بیماری عروق خون رسان به قلب)، یا کسانی که به بیماری پروتئین اوری (در ادرار پروتئین دفع می­کنند)،مبتلا هستند عدد پر فشاری خون ۱۳۰ روی ۹۰ یا ۱۳ روی ۹ در نظر گرفته می شود. مرحله قبل از این برای افراد معمولی ۱۴ روی ۹ به بالا را پر فشاری خون در نظر میگیرم. اگر این عدد بین ۱۲ تا ۱۴ روی ۸ تا ۹ باشد به آن مرحله قبل از پر فشاری خون گفته می شود. در این مرحله هم برای فرد فشار خون در نظر گرفته شده و کنترل می شود. در واقع فشار خون به معنی فشاری است که خون به دیواره عروق وارد می کند، که این مقدار نباید بالا باشد.

بالا بودن این مقدار باعث مخاطراتی برای افراد شود. از جمله مهمترین این مخاطرات افزایش خطر ابتلا به بیماری های مختلف قلبی عروقی، از جمله بیماری عروق خون رسان به قلب، بیماری عروق کرنل می باشد که می تواند زمینه ساز مشکلاتی از جمله سکته قلبی یا موارد این چنینی گردد.

معنی دو عدد در گزارش فشار خون
این اعداد فشار خون سیستل و دیاستل هستند. در واقع فشار بالای خون و فشار پایین خون می باشند. هنگامی که با دستگاه فشار خون، فشار خون سنجیده می شود، بازوبند جلوی حرکت خون را گرفته، که اولین صدای شنیده شده، فشار خون بالا می باشد. که حرکت در آن لحظه آغاز شده و جریان گردابی به راه افتاد. صدا تا زمانی که رگ باز شده و جریان گردابی به جریان روان تبدیل شود ادامه دارد. این دومین فشار خون پایین به حساب می آید.

در شرایط خاص ممکن است فرد هر دو فشار خون سیستل و دیاستل بالا را داشته باشد و یا فقط سیستل و یا فقط دیاستل بالا باشد. در تمامی این شرایط اصطلاح فشار خون بالا یا پر فشاری خون کاربرد خواهد داشت.

وزن ایده آل و تاثیر آن بر فشار خون
وزن موضوع مهمی در اختلال فشار خون می باشد. هر چقدر وزن فرد بالاتر باشد، یعنی در محدوده اضافه وزن و چاقی قرار داشته باشد، احتمال بروز اختلال پر فشاری خون در فرد بیشتر خواهد شد. استاندارد تعریف شده برای وزن افراد BMI یا نمای توده بدن فرد می باشد. بدین صورت که وزن فرد براساس کیلوگرم، بر قد فرد براساس متر ، به توان ۲، تقسیم می شود. عدد حاصل یا همان BMI اگر بین ۱۸.۵ و ۲۴.۹ باشد وزن طبیعی است. در محدوده ۲۵ تا ۳۰ فرد دچار اضافه وزن و اگر بالای ۳۰ باشد چاقی وجود دارد.

برای فردی که در محدوده چاق قرار دارد، احتمال ابتلا به پر فشاری خون ۲ تا ۶ برابر خواهد شد، که نشان میدهد موضوع وزن در اختلال پر فشاری خون بسیار مهم است.

به ازاء هر ۱۰ کیلوگرم کاهش وزن فرد، میزان فشار خون میتواند بین ۵ تا ۲۰ میلیمتر جیوه کاهش یابد. که با توجه به محدوده معمولی ۱۴ روی ۹، عدد ۱۴ در این فرد با کاهش وزن میتواند تا ۱۲ کاهش پیدا کند. پس قرار داشتن در وزن مطلوب برای کنترل فشار خون بسیار مهم است.

مصرف نمک و اختلال پر فشاری خون
نمک در هنگام دفع از کلیه ها در صورتی که حجم بیشتری داشته باشد در تعادل مایعات بدن تغییر ایجاد میکند. و این تغییر با سیستم رنین آنژیو تانسین باعث افزایش میزان خون در گردش و میزان انقباض عضلات صاف عروق شود که در نتیجه افزایش فشار خون در فرد خواهیم داشت.

غذاهایی با نمک پنهان
پیش از این گفته می شد، میزان سدیم دریافتی فرد می بایست کمتر از ۲۴۰۰میلی گرم در روز باشد. در واقع بیشتر از تمام مواد خوراکی، نمک به عنوان منبع سدیم شناخته می شود. این عدد در سال های اخیر به ۲۰۰۰ میلی گرم در روز کاهش یافته است. عدد ۲۴۰۰ میلیگرم در روز معادل با ۶ گرم نمک در روز که تقریباً با یک قاشق مربا خوری سر صاف معادل می شود.

در اکثر کشورهای جهان عدد در حدود ۹ گرم روز می باشد. در ایران تا ۸-۹سال گذشته این عدد به ۱۳ گرم در روز رسیده بود. که در زمان دکتر دستجردی اعلام شد در ایران این عدد به ۱۰-۱۱ گرم در روز رسیده است.

سدیم از منابع مختلفی تامین می شود. از مهمترین منابع سدیم نان است. جوش شیرین که در پخت انواع نان استفاده می شود حاوی سدیم است. در ایران خوردن نان جزء عادات غذایی به شمار می آید بنابراین یکی از منابع اصلی نمک نان به شمار می آید.

غذاهای فرآوری شده، غذاهای منجمد و غذاهای آماده ب طبخ همه مقدار بسیار زیادی به شکل نمک دارند. از جمله ناگت­های آماده، پیتزا های پیش پخت، این ها همه مقدار زیادی سدیم به بدن میرسانند.

غذاهای فست فود، غذاهای رستوران ها، عصاره های گوشت آماده نمک فراوان دارند.

البته به جز نمک، سدیم در دیگر مواد غذایی نیز یافت می شود.

سدیم به عنوان نگهدارنده در صنایع غذایی، در ترکیبات مختلف بسیار زیاد استفاده می شود. در بستنی، در مرباها، در ساختار نگهدارنده و یا فرم دهنده آن ها ترکیبات سدیم دار وجود دارد. نگهدارنده مواد غذایی گوشتی که به صورت کنسرو تهیه می شوند مانند تن ماهی.

در نهایت توصیه می شود چون نمک و سدیم را از منابع غذایی مختلف هم زمان دریافت میکنیم، بهتر از نمک از رژیم غذایی حذف تا بخشی از منابع حاوی سدیم کاهش یابد.

۶ گرم نمک حد استاندارد بین المللی
منظور از این عدد ۶ گرم، نمک نمکدان است چرا که بیشتر سدیم از این طریق دریافت می شود.

سن آموزش کاهش مصرف نمک
مطالعه ها نشان میدهد که روند تسلط شرایط از ۱۰ تا  سالگی شروع می شود. پس بنابراین بهتر است فاکتورهای بیماری های قلبی عروقی را از همان زمان محدود کنیم.

هرچند مطالعات نشان میدهد که از نوزادی می بایست زمانی که غذای کودک را سرو میکنید، نمک را به نوزاد معرفی نکنید و بدون نمک طبخ انجام شود.

در سن نوجوانی برای کنترل بیماری های قلبی عروقی، محدودیت بیشتر می شود تا همچنان فرد عادت به نمک زیاد نداشته باشد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *